Ik ben inderdaad echt anti-e-bike
Ik had de link van het stuk hier van laatst over mijn fietshuur in Enschede doorgestuurd aan een vriend van me die onlangs een e-bike heeft gekocht. Motto: vraag me niet enthousiast te zijn over je aankoop. Hij mailde terug: ‘Je bent echt anti-e-bike 😉’
Dat zette me aan het denken: ja, hoezo eigenlijk? Want die aversie is er. Ik heb nog wat gemaild met de klantenservice van Fletcher Hotels over mijn ervaring en de abominabele prijs-kwaliteitverhouding van hun fietsen, en kreeg toen als geste een voucher voor een keer e-bike huur. Toen dacht ik: ‘steek die e-bike maar in je jeweetwel’. Ik wil er niet op dood gevonden worden, zal ik maar zeggen.
Waar komt die weerzin toch vandaan? Een belangrijke rol speelt de last die ik heb van de grote hoeveelheid e-bikes. Aan de ene kant heb ik hinder van de langzaam fietsende bejaarden en toeristen op e-bikes die de recreatieve fietspaden bevolken en die bijvoorbeeld hardnekkig naast elkaar blijven fietsen en die traag en onhandig reageren als ik achter ze bel om ze in te halen (zie dit draadje), zodat mijn eigen sportieve fietstocht een hindernisbaan wordt. Aan de andere kant heb ik in de stad last van de speed-pedelecs en fatbikes (en scooters) die me voorbij komen raggen op snelheden die niet op een fietspad thuishoren en die het daar levensgevaarlijk maken. Ik zit er voor mijn gevoel dus als het ware ‘tussenin’ en ervaar daardoor het zelf-trappen als steeds lastiger en stressvoller (zie ook een eerdere post en het boek dat ik daarin noem).
Maar ik weet ook wel: eigenlijk is dit meer een infrastructuurprobleem dan een e-bike-probleem. De fietspaden zijn niet bemeten op de huidige drukte en snelheidsverschillen (uh, en het gedrag van veel fietsers), en ik zie ook nog geen enkele beweging in de goede richting. Dat kun je e-bikers niet aanrekenen, sterker nog: het is leuk dat zo veel mensen fietsen. Een aanpassing van de infrastructuur zou ten koste gaan van ruimte voor de auto, en dat is duidelijk nog een brug te ver. Ook handhaving loopt achter, al is daar net wel een beginnetje.
Maar er is nog iets. Het gaat mij aan het hart dat in een dikke tien jaar de Nederlandse fietscultuur radicaal is veranderd. Standaard fietsen is nu op een e-bike in plaats van dat je zelf trapt – mijn ervaring in Enschede onderstreepte dat nog maar eens. Die verandering is voor een paar mensen een zegen: als je ziek bent of stokoud, of problemen hebt met je knieën, kun je dankzij de trapondersteuning mobiel blijven en plezier houden in het fietsen. Dus voor die individuen is het een geweldige ontwikkeling. Net zoals voor die enkeling voor wie de e-bike de auto vervangt, maar dat is een piepkleine minderheid. En eigenlijk heeft sowieso elk individu altijd wel de een of andere goede reden om op een e-bike over te stappen.
Maar als je de verandering collectief bekijkt en afzet tegen het zelf trappen van vroeger, dan ziet het er zo uit:
- Groter gemak, met als gevolg een teruglopende gezondheid. Zelf trappen is simpelweg beter voor je gezondheid, omdat je je zwaarder inspant.
- Grotere snelheid, met dus meer haast en onveiligheid op het fietspad, voor de e-bikers zelf (voor een deel omdat die dingen gaan doen die ze anders niet zouden doen en ook eigenlijk niet goed genoeg kunnen), maar ook voor de andere gebruikers daarvan – wat ik hierboven beschreef. Net als gemak is snelheid sowieso een discutabele waarde. Dan ben je dankzij je e-bike sneller thuis uit je werk, maar moet je vervolgens wel aan de mindfulness om uit de jakkeren-stand te komen.
- Milieuschade: die accu’s moeten worden gemaakt en opgeladen.
- Grotere ongelijkheid, omdat e-bikes veel duurder zijn dan gewone fietsen en dus niet voor iedereen weggelegd. Je zult bijvoorbeeld maar als enige van een vriendengroepje zonder e-bike naar school moeten fietsen. De sociale druk om over te stappen op een e-bike is sowieso gigantisch. Je moet denk ik dezelfde mate van aversie hebben als ik om het níet erg te vinden dat iedereen je voorbij sjeest in de spits, zoals op het drukke forenzen-fietspad hier in de buurt, dat uit de stad langs de Schie voert.
En dat alles bij elkaar, zie ik als helemaal symptomatisch van het doorgeschoten huidige kapitalisme: het lokt je ergens naartoe met de belofte van genot, gemak en tijdwinst, het klopt je geld uit de zak, het maakt dankbaar gebruik van onze gevoeligheid voor groepsdruk – en de negatieve gevolgen ervan dragen we collectief en zijn bovendien onze ‘eigen verantwoordelijkheid’.
De e-bike staat voor mij dus symbool voor iets wat op veel bredere schaal uit de hand loopt. Mijn verzet tegen de e-bike is daarom mijn verzet tegen een dolgedraaide wereld. En natuurlijk bereik ik daar niks mee voor dat collectief. Wel voor mijzelf als individu, en hopelijk ook voor net dat hele kleine beetje minder groepsdruk.
(met dank aan Arno voor de inspiratie!)
