Filmtip: Nyad
Ik ben gister in het Wennekerpand naar Nyad geweest. Ik vind het een dikke aanrader voor iedereen die zwemt, maar zeker ook voor iedereen die zich bezighoudt met sporten boven een zekere leeftijd, zeg, rond de 60, want dat is Diana Nyad in de film. De film is waargebeurd, hooguit wat geromantiseerd, begrijp ik. Het is een sensationeel verhaal, met ook nog wat relevante thema’s langs de zijlijn – er zit veel in de film.
Op haar 64e levert Nyad (‘waternimf’) een ongelofelijke prestatie: ze is de eerste persoon ooit die van Cuba naar Florida zwemt, 110 mijl, meer dan 50 uur non-stop zwemmen. Dat is al onvoorstelbaar, maar dat is dan ook nog in water met verraderlijke stromingen, haaien en levensgevaarlijke kwallen (brrr!). Gekkenwerk, en ja, dat is het ook, dat wordt in de film wel duidelijk. Maar het lukt haar – uiteindelijk – wel.
Wat haar drijft en wat dat kost is al heel interessant, maar dat ze dat doet als 60+-vrouw geeft er nog een extra dynamiek aan. Ze laat zich duidelijk niet inpakken door haar leeftijd. Dat is – lijkt mij – terecht. Ze was in haar jonge jaren al marathonzwemkampioen, en juist op die rustige duur die je voor zo’n monster-inspanning nodig hebt, heb je rond je 60e nog niet veel ingeboet. Ze zegt dat zelf ook in de film: wat ze aan fysieke vermogens heeft ingeboet, heeft ze mentaal gewonnen.
Bovendien: op het totaal van de lengte, de extreemheid en de gevaren van zo’n tocht is haar leeftijd bijna een verwaarloosbaar detail. Bijna niemand kan dit immers, ook mensen in de kracht van hun leven niet. En voor een haai of een kubuskwal maakt 30 of 60 jaar oud zijn echt niet uit. Desalniettemin denkt haar omgeving daar anders over – sponsoren bijvoorbeeld. Ik vond dat opvallend – ik ken zelf ook voorbeelden van de uitvergroting van de rol van leeftijd immers. Dus hoe leeftijd de schuld van alles krijgt.
Eén zo’n uitvergroting die ik frappant vond had ook op zwemmen betrekking. Ik deed vorig jaar in de zomer mee aan de Jan de Koele zwemtocht, die ik ook in 2016 had gezwommen. Tussen 2016 en 2022 ben ik beter gaan zwemmen, het gunstige gevolg van laat ermee begonnen zijn en dus lang nog kunnen doorontwikkelen. Desalniettemin was ik vorig jaar bijna een kwartier trager. Dat was omdat wind en stroming ongunstiger waren. Zwemmend raak ik altijd gevoel voor tijd en afstand kwijt, dus ik had geen idee. Ik kwam uit het water, zag m’n tijd en flapte er tegen de eerste de beste persoon in mijn omgeving, een oudere man, uit: ‘Sohee, bijna een kwartier trager dan in 2016’. Zegt hij: ‘Ach ja, de leeftijd hè?’ Nee dus.
Leeftijd krijgt makkelijk van alles de schuld, en Nyad gaat daar doelbewust niet in mee. Als je rond je zestigste nog ambitieus bent op sportgebied word je algauw voor gek uitgemaakt, mogelijk ook nog meer als vrouw dan als man. Een vrouw te zien die boven de zestig nog zo gedreven is (en zo fit), ik vond dat heerlijk verfrissend. Gek, ja – maar wel inspirerend!
M’n stokpaardje in de NRC
Afgelopen zaterdag had de NRC een groot artikel over de falende pogingen om de Nederlandse bevolking aan het bewegen te krijgen. Ik zag dat als mooie aanleiding om een van mijn stokpaardjes te berijden en schreef een ingezonden brief. Die is vandaag verschenen!
Erg leuk natuurlijk!
De tekst is wel sterk ingekort, waardoor er enkele smeuïge details uit zijn, het fietspad-argument onvolledig is en de totale argumentatie beperkt tot vrije duursport. Dit was mijn tekst:
Meer bewegen – waar dan?
Wij wonen in een buitenwijk van Rotterdam. De afgelopen jaren zijn er in onze omgeving drie snelwegen bijgekomen: de A4 is er al een tijdje, het nieuwe stuk aan de A16 en de Blankenburgverbinding vorderen gestaag. Bij het enige mogelijke zwemwater staan dreigende borden dat zwemmen verboden en LEVENSGEVAARLIJK is; een tijdlang gaf een bord aan dat de boete € 140 was. De fietspaden worden nog steeds zo aangelegd als in de jaren ’50, maar ze worden in toenemende mate bevolkt door scooters, speed-pedelecs, fatbikes en opgevoerde e-bikes, zodat gewoon fietsen steeds moeilijker en gevaarlijker wordt. Schoolkinderen worden met touringcars naar de gymzaal vervoerd, omdat die net iets verder weg is dan de norm-afstand voor zelf lopen of fietsen. De tennisclub voert al jarenlang een verbeten strijd om te voorkomen dat de banen worden opgeofferd aan woningbouw.
Het kan zijn dat er al decennialang bewegingsstimulerend beleid gevoerd wordt, maar de inrichting van de openbare ruimte staat daar haaks op. Dus als het dan weer eens gaat over dat we allemaal meer moeten bewegen, zoals vandaag in de krant, dan denk ik: waar dan?
Tip voor 40+-fietsers: Radweltpokal
Ik heb vorige ween een tijdrit gereden die onderdeel was van een groot fietsevenement: de Radweltpokal. Het was dit jaar de 55e editie. Ik had er nog nooit van gehoord totdat ik een dik jaar geleden eens ging googlen naar een WK tijdrijden voor ‘age groupers’ zoals dat bij de triathlon ook bestaat. Ik had best eerder van het bestaan willen weten, en van een andere Nederlandse deelnemer begreep ik ook dat hij het per toeval had ontdekt. Ik vind dus dat het evenement meer aandacht verdient. Vandaar: hier een impressie. Ik heb zelf alleen de tijdrit gereden (20 km vrijwel vlak), maar Henk en ik zijn bij nog wat andere koersen gaan kijken
De Radweltpokal is geen officieel WK zoals dat net ervoor in Glasgow geweest was, maar een informele ‘wereldbeker’ waar toch knoeperhard gefietst en serieus gestreden wordt. De wedstrijden zijn bedoeld voor twee groepen:
- Masters (40+), in leeftijdscategorieën per vijf of tien jaar, mannen zowel als vrouwen. De Radweltpokal is ooit begonnen om oud-profs ook nog competitie te bieden. Er doen ook wel jongeren mee, maar dat is maar een handjevol. De oudste deelnemers zijn 80+! Er wordt hard gereden: bij de tijdrit reed de winnaar ongeveer 50 km/u gemiddeld. Dat parcours is overigens razendsnel, zag ik bij mezelf aan de verhouding tussen vermogen en snelheid. Bij de tijdrit was ook nog een aparte categorie voor para-atleten, maar dat was heel klein. Er deed bij de vrouwen bijvoorbeeld maar eentje aan mee.
- Renners op ‘vintage’ fietsen: fietsen tot ongeveer bouwjaar 1988, met een stalen frame, toeclips en schakelen aan de buis. Schitterende fietsen! We keken onze ogen uit. Voor hen is het daadwerkelijk een WK. Henk praatte met deze Oostenrijkse-oud-prof (als we het goed begrepen hebben), met z’n spullen nog uit zijn glorietijd maar dan wel een moderne fietscomputer erop:
Dat was na de wegwedstrijd; later zagen we hem bij de tijdrit:
Je moet een bijpassend shirt hebben en liefst verder ook de rest van je kleding in stijl. Dit vond ik wel een heel bijzonder shirt, uit een ‘retro’ land:
We hebben bij die wedstrijden gekeken en vonden het echte wielernostalgie! Alsof je terugkeek in de tijd, beelden die je wel op televisie ziet:
Er zijn voor alle groepen een wegwedstrijd (40-120 km, afhankelijk van de categorie, met klim) en die tijdrit(20 km vrijwel vlak). Voor de moderne fietsen zijn er ook nog twee korte wedstrijden: een bergsprint en een tijdrit van een kilometer (vlak, op het vliegveld). Bij de bergsprint zijn we ook wezen kijken, die zag er loeizwaar uit (het is dik 300 meter omhoog in 2,7 km fietsen):
De vintage fietsen maken ook nog een tocht. In totaal duurt het zes dagen. Er zijn honderden deelnemers, de meesten wel uit de buurt, maar we zagen toch ook wel Amerikanen, Australiërs en Brazilianen. Veel Duitsers, en die retro fietsen, dat is vooral een Vlaamse aangelegenheid:
’s Avonds zijn er huldigingen op een ‘medal plaza’ in St. Johann, compleet met volksliederen. Er is een trui voor de winnaars en medailles voor het podium:
Er zijn ook nog veel bekers voor de anderen. Voor het kleine groepje vrouwen dat meedoet komt dat neer op iedereen, dus zelfs met mijn laatste plek vond ik mezelf nog terug op het podium bij de vrouwen 55-59 (zeven deelneemsters in totaal, twee waren er niet):
Het waren misschien niet zo veel vrouwen, zeker in de vintage groepen niet, maar toch vond ik het leuk om tijdens mijn warming-up zo veel vrouwen op tijdritfietsen te zien.
Een paar organisatorische dingen waren wel houtje-touwtje, waarbij me vooral opviel dat de informatie niet altijd precies klopte, alsof ze een oud document hadden gerecycled. Voor de sportieve zaken maakte het niet uit, al hoorden we wel over een file op het parcours die de vintage wegwedstrijd had beïnvloed. Het parcours voor de tijdrit was helemaal afgesloten voor ander verkeer en verder was er begeleiding:
En je ziet: het was ook gezellig. En dat alles in een prachtig stukje Oostenrijk, pal onder het Kaisergebergte, dus met een schitterend decor:
Kortom: een dikke aanrader voor fietsliefhebbers. Ik hoop er zelf ook nog eens naar terug te keren!
Hoe ouder worden als sporter niet moet
Er zijn soms van die boeken die ik wel móet lezen. Toen ik op het Triathlonforum las over De weg van de meeste weerstand van Lionel Shriver (die van We need to talk about Kevin) dacht ik dat meteen. Het gaat namelijk over ouder wordende duursporters en over de vraag hoe ver je kan, moet of wil gaan voor sport. Ik heb het onlangs ademloos uitgelezen, maar een echte aanrader vind ik het toch niet.
Het boek gaat over een echtpaar van in de zestig. Zij heeft altijd veel gesport, waaronder hardlopen, om fit te blijven, niet voor wedstrijden – ze is het liefst alleen. Haar knieën zijn echter versleten (het staat er niet zo letterlijk, maar ik denk: kapotgesport, haar hele leven te veel gedaan), hardlopen kan niet meer en de rest wordt ook steeds moeilijker. Net dan begint haar echtgenoot met sporten, met hoge ambities: hij traint eerst voor een marathon en daarna voor een hele triathlon. Dat roept natuurlijk spanningen op in het huwelijk, zeker omdat hij zich bij een fanatieke groep aansluit en zich ook nog eens intensief laat begeleiden door de trainer, een jonge, mooie vrouw. De echtgenoten hebben bovendien ook nog wat oud zeer te verwerken voor wat betreft hun kinderen.
Het verhaal werkt toe naar zijn grote triathlon. Dat is spannend, zeker als er van alles mis gaat met hem wat haar vermoeden (vermengd met jaloezie) dat hij veel te ver gaat bevestigt. De vragen die het boek oproept heb ik ook: over de de zin van sport, het risico op mateloosheid ervan, de rol van de commercie erin, de drang om bij een groep te willen horen, zoals de massa van een marathon of grote triathlon (het heet niet Ironman in het boek, maar het is net zoiets, inclusief mensen die het logo laten tatoeëren enzo). Ik kon daarom bijna niet stoppen met lezen.
En toch vond ik het boek onbevredigend. Dat zat hem er vooral in dat ik de hoofdpersonen niet zo sympathiek vond en ook niet goed begreep. Ondanks dat haar zieleroerselen breed worden uitgesponnen snapte ik haar niet en vond ik haar stomme dingen doen. Hij is al helemaal stom bezig, en bij elkaar wordt zo de sport- en triathlonwereld nogal negatief neergezet dus ook. De zingevingsvragen worden wel opgeroepen, maar niet of alleen negatief beantwoord: sporten is vooral een krampachtige poging om fit te blijven, hip te zijn en ergens bij te horen. Het einde onderstreept dat nog eens, op clichématige wijze. Daarmee is het ook bepaald geen positief beeld van de ouder wordende duursporter.
Het stomme van de hoofdpersonen en ook de soms mij veel te uitvoerige beschrijving van haar inwendige wereld en hun conversaties zaten hem misschien een beetje in de vertaling. Ik las het boek in het Nederlands en heb wel vaker meegemaakt dat het origineel beter te pruimen is – alsof ik de gekke neiginkjes van de Amerikaanse cultuur beter kan hebben in hun eigen taal. Want Amerikaans is het zeker, al is de thematiek net zo relevant voor hier. Actueel ook, en dat moet ik Shriver zeker nageven: ze heeft een goed oog voor de tijdgeest. Het gaat en passant bijvoorbeeld ook nog over het klimaat, woke en cancelen.
Het zet bovendien dus een heel groot vraagteken bij de fit-hype. Dat is welkom, maar het vraagteken is me wel wat te groot. Nog steeds vind ik dat ik het ‘moest’ lezen en dat heb ik dus toch met plezier gedaan. Maar de nasmaak is niet zo prettig.
60+’ers zijn goede wandelaars
Een tijdje geleden kreeg ik van een vriend (dank, Arno!) een interessante Tweet doorgestuurd. Strekking: van vijf leeftijdscategorieën lukte het in de oudste (60+) het beste om een Kennedymars uit te lopen. Dat is een mooie statistiek, en interessant natuurlijk. In de reacties worden verschillende verklaringen gegeven voor het succes op hoge leeftijd, ik vat ze in vijf categorieën samen, die, volgens mij, allemaal zouden kunnen kloppen, op basis van wat ik weet over ouder wordende duursporters:
- Ouderen hebben meer tijd om te trainen.
- Ouderen hebben meer routine/ervaring; ze wandelen/bewegen hun hele leven al.
- Duurvermogen (lang en rustig bewegen) gaat tot op hoge leeftijd nauwelijks achteruit, in elk geval pas later en minder hard dan het intensieve werk, zoals snelheid en kracht.
- Ouderen hebben goede mentale vaardigheden: ze maken een betere inschatting van hun eigen kunnen in verhouding tot de zwaarte van de mars, ze nemen het serieuzer, ze hebben meer doorzettingsvermogen.
- Zelfselectie speelt mogelijk een rol – alleen de besten doen het, en dat zie je niet in zo’n statistiekje (het gaat mogelijk niet om een hoog absoluut aantal).
Nou, dat zijn toch een boel positieve dingen! Wandelen is, vind ik, een onderschatte sport. Doe het ze maar eens na, die 60+’ers – 80 kilometer wandelen is bepaald geen peuleschil!
Update: de 34e is binnen
Super Marathon Master Henk uit hoofdstuk 1 is gister voor de 34e keer gefinisht op de Coolsingel. Hij liep daarbij bovendien een nipt clubrecord voor 65+ van zijn atletiekvereniging. Hij haalde er het liveblog van het AD mee:
