Triathlon algemeen

Ik heb ongeveer vandaag (ik weet het niet meer precies) een maf jubileumpje: ik ben al twee jaar niet verkouden geweest. In de week van 10 februari 2020 was ik verkouden – en sindsdien niet meer.

Voor mij is dat uniek. In normale winters ben ik altijd een aantal keer verkouden, waarvan minstens één die of zo ernstig is dat ik me ziek moet melden en/of die vervelend lang duurt, met hoesten en/of holte-ontstekingen, en soms andere meer freaky vervolg-dingen, zoals een snotje dat tot wel een jaar of langer blijft hangen in m’n kaakholte, een door het hoesten gekneusde rib of een zombie-status door nachtelijk hoesten. Ik noem de vele, langdurige en soms stevige verkoudheden dan ook wel de gezondheids-story-of-my-life.

Ik ben een paar jaar geleden een keer 13 maanden niet verkouden geweest, dat was al een record. Toen had ik de winter overgeslagen door naar het Zuidelijk Halfrond te gaan. Dit keer zijn het natuurlijk de coronamaatregelen die me ook voor andere virussen behoeden: minder sociaal contact overall en het thuiswerken in het bijzonder. Normaal schud ik een paar keer per week een fiks aantal handen, deel ik een ruimte met wisselende groepen, en reis ik in soms bomvol OV. Ik vermoed ook een rol voor de verminderde blootstelling aan airconditioning in de kantoren van m’n opdrachtgevers, want daar kunnen mijn luchtwegen slecht tegen. Voeg daarbij de mondkapjes en de extra handhygiëne (tegen verkoudheidsvirussen veel belangrijker dan tegen covid). Misschien speelt wat meer regelmaat in mijn leven, vooral in mijn dag- en nachtritme, ook een rol.

Ik kan dus ook al heel lang op dit punt totaal onbekommerd doortrainen – kom daar eens om. Ik heb ook al een hele tijd niet of nauwelijks andere pijntjes, in elk geval niet zo dat ik niet kan trainen. Wat een weelde! 

Als je me twee jaar geleden had gezegd dat ik twee jaar niet verkouden zou worden, had ik je niet geloofd. Dat denk ik veel vaker: als ik toen had geweten wat ons boven het hoofd hangt… Ik zou ook zó de coronacrisis willen inruilen voor een paar stevige verkoudheden. Ik vind het nog steeds naar en ook moeilijk – ik vind dat we op dit moment bezig zijn met een reusachtig experiment met de volksgezondheid.

Maar ik probeer wel de lichtpuntjes te zien. Twee jaar niet verkouden is heerlijk, en voor wat betreft dat ‘boven het hoofd hangen’: als iemand me dat twee jaar geleden had verteld, had ik gedacht: ik word gillend gek. Dat is niet gebeurd, het gaat in het algemeen gewoon best goed met me. ‘Naar omstandigheden’ zeg ik er dan bij, want mijn leven is wel eens leuker geweest, maar ja, dat geldt voor de meeste mensen.

Ik hoop zelf nog steeds de covid-dans te ontspringen, maar niet tot elke prijs en ik ben ook bang dat er niet aan te ontkomen zal zijn. Als het thuiswerkadvies gaat vervallen, bijvoorbeeld. Ik kijk uit naar meer dynamiek in mijn werkende bestaan, maar ik vind het ook spannend en ben van plan dat handenschudden nooit meer te gaan doen. Maar dan nog. Nouja, als het blijft bij hooguit een paar dagen grieperig, dan heb ik nog steeds gemiddeld qua virussen steengoeie jaren natuurlijk.

Ik heb het hier vaker verteld: ik ben al lang bloeddonor, ik heb er dik 70 donaties op zitten. Altijd met liefde gedaan, blij om zo anderen te helpen met mijn gezondheid. Het was wel eens passen en meten met het sporten, want het effect van een donatie merkte ik tot zo’n twee weken. Daar moest ik rekening mee houden en de donaties zorgvuldig plannen rond zware trainingen en wedstrijden.

Ik wist al lang ook dat Sanquin graag wil dat je plasma gaat doneren. Je kunt dan per keer meer geven en veel vaker, dus alles bij elkaar levert je inzet veel meer waardevolle spullen op. Elke keer als ik bij de bloedbank kwam, dacht ik er even over na, maar ik vond het toch een te raar, kunstmatig idee dat je rode bloedcellen eruit gaan en er dan weer terug in.

Langzaam-maar-zeker ging het echter toch kriebelen. Een dik jaar geleden viel eigenlijk pas echt het kwartje dat ik als plasmadonor veel minder planningsproblemen zou hebben: je bent van plasmadonatie supersnel hersteld. Het enige is dat je de dag zelve beter wat kalmer aan kan doen, vanwege het wondje in je elleboog en het uitdrogingseffect.

Bij een donatie heb ik het me een keer allemaal laten uitleggen en gepraat met een plasmadonor die net bezig was. En toen dacht ik: ik waag het erop. Als ze het graag willen, waarom niet? Het kost wat meer tijd, maar het is wel beter planbaar en als ik zo meer kan helpen, is dat mooi.

Gister was mijn tweede plasmadonatie. Het gaat prima. Het blijft gek om je eigen rode bloedlichaampjes buiten je lichaam te zien en te weten dat die er terug in gaan om gewoon weer hun werk te doen:

Maar dat is natuurlijk ook een knap technisch hoogstandje! En inderdaad: ik merk er bijna niets van. Misschien ietsje moe meteen erna, door het vochtverlies, verder niets.

Bijna halverwege: ik mag 660 ml plasma doneren

Maar ik ben nu dus wel dopingzondaar. Schijnt het – ik had het gehoord via het Triathlonforum, ik vind er één bron voor. Volgens dat stuk vindt de WADA het terug-inbrengen van delen van je eigen bloed foute boel, en heeft het tijdelijk verhoogde Hb een prestatiebevorderend effect. Dat laatste is echt onzin: die verhoging is relatief en duurt totdat je vochtbalans hersteld is, en die uitdroging heft elke prestatiebevordering in de tussentijd op – en welke halve gare gaat meteen na de donatie een serieuze prestatie leveren? Het eerste is wel heel dogmatisch natuurlijk. Het speelt voor mij natuurlijk sowieso niet, want ik presteer echt niet op een niveau met dopingcontrole.

Het deed bij mij wel een kwartje vallen. Die aanvankelijke weerzin bij het idee van bloedcellen eruit en er weer terug in en tussendoor zichtbaar in beeld, misschien komt die bij mij wel door de associatie met de bloedzakken uit de Fuentes-jaren en de verhalen van Tyler Hamilton. Ik ben blij dat ik me daarvan heb weten los te maken!

(Foto’s gemaakt met toestemming van Sanquin, en alleen met m’n linkerhand, dat was een beetje behelpen)

Het heeft zijdelings met sporten te maken, vandaar dat ik het wel leuk vindt om hier te vermelden: ik heb vorige maand Klein Vaarbewijs 1 gehaald. Al sinds we regelmatig kajakken, dus sinds we de Hobie hebben (16 jaar), speelde dat wel eens door mijn hoofd. Het is er niet verplicht voor, maar het leek me wel leuk om wat beter te weten hoe het gaat op het water.

In onze Hobie trapkajak (vorig jaar)

Dit jaar was het dan eindelijk zo ver: ik heb begin augustus een examendatum geboekt en ben gaan leren. Ik had al een boek in huis, een oudere editie hiervan, en ik zag een mooie Groupon-aanbieding voor een e-learning, die heb ik ook gedaan. Ik had ergens zien staan dat het zo’n tien uur studeren zou vergen en elders boden ze een live cursus aan van een dag, ‘met slaaggarantie’. Ik ben een makkelijke leerder, dus ik dacht: dat doe ik wel even.

Nou, dat viel tegen. Er zaten dingen bij die me weinig interesseerden, zoals over de werking van de motor, en al die lichten en tekens en borden en geluidssignalen… Het kostte me al moeite om door de stof heen te ploeteren, en daarna zakte ik faliekant voor het eerste proefexamen. Toen nog maar tien proefexamens erbij gekocht en aan de hand daarvan gaan herhalen en stampen.

Het heeft me echt wel het dubbele van die tien uur gekost, In de zomer kan dat, dan heb ik het niet zo druk met werk, al had ik ook dat een beetje onderschat: augustus was drukker dan anders. Wat fijn is voor mijn portemonnee. Maar wel – haha – schipperen met mijn tijd dus. Het moest wel leuk blijven. Daarom stond het leren laag op de prioriteitenlijst, dus na werk, sport en bijna alle andere leuke dingen. Ook omdat het niet ‘moest’ dus – halen is leuk, zakken is alleen maar pech.

Wat er lastig aan was, ik had dat ook al gelezen, is dat er eigenlijk geen een methode echt helemaal goed is. Er zitten hiaten in boeken en cursussen, er staan overbodige dingen in, ze zijn niet up-to-date of strijdig, en ze zijn slecht geschreven. In proefexamens kwam ik dingen tegen waarvan ik dacht: huh, niks over gelezen, moet ik dat weten? En ik had vragen fout terwijl mijn antwoorden volgens mijn materialen echt wel klopten. Enzovoort. Dat lag dus niet aan mij, dat gaat zo. Maar het maakte het niet makkelijker.

Ik heb natuurlijk ook weinig vaarervaring anders dan met roeien (vroeger) en kajakken, dus hoe je manoevreert en aanlegt enzo met een motorboot, dat moest ik echt uit het boekje leren. Dat scheelt ook. En er zaten wel degelijk ook leuke dingen in, zoals het berekenen van doorvaarthoogtes en dieptes: sommetjes maken.

Gaandeweg ging het wel beter en dacht ik dat ik het net wel moest kunnen gaan halen. En anders: jammer dan.

Ook op het examen kreeg ik nog een paar vragen waarvan ik dacht ‘hun, niks over gelezen, niks van gezien in een proefexamen’. De meeste daarvan kon ik gelukkig gokken.

En zo is het dus wel gelukt, en dat is toch fijn! Ik vind het ook leuk dat ik nu wel degelijk meer zie op het water. Het was me nooit eerder opgevallen bijvoorbeeld dat je vanaf ons gezien bij de Brug van Cyrene hier vlakbij links moet houden, te zien aan die rood-witte rechthoekjes – beetje onlogische doorvaartplek, rechts is meer ruimte en zit zo op het oog ook het hoogste stuk van de brug, maar goed:

Ga ik in het vervolg bij het kajakken braaf doen!

Het ene antwoord roept de volgende vraag op, want ik schreef laatst als antwoord op de vraag hoe PR’s op m’n 55e mogelijk zijn dat ik in mijn elfde seizoen triathlon nog steeds bijleer over de dosering tussen het fietsen en het hardlopen. Ik vroeg me toen zelf af: had ik dat niet al lang onder de knie moeten hebben, als triatleet en als trainer?

Eerst weer iets in het algemeen: in de topsport en door veel trainers wordt een beeld geschetst van totale controleerbaarheid en programmeerbaarheid. Bij het wielrennen hoor je het bijvoorbeeld best vaak: ze zitten alleen maar op hun vermogensmeters te koekeloeren. Alsof een wedstrijd winnen een kwestie is van precies het juiste getalletje treffen. Dat is (a) een eenzijdig beeld: een bepaalde framing die past in het tijdsgewricht van maakbaarheid van prestaties dankzij vooral technologische beheersing en (b) voor zover er een kern van waarheid in zit, is precisie in getalletjes treffen een kwestie van ervaringskennis. Als je, om bij wielrennen te blijven, als prof al een aantal grote rondes hebt gereden, weet je ongeveer wat je nog aan vermogen kunt trappen in de derde week.

Als je een aantal sprinttriathlons gedaan hebt, weet je dus ook steeds beter hoe je moet fietsen Dat is het eerste waar het hem in zit bij mij: zo heel veel korte afstanden (t/m OD) heb ik de laatste jaren niet gedaan, en zeker net op het scherp van de snede. Ik schreef het over het hardlopen al: ik ben een deel van die afgelopen elf seizoenen bezig geweest met het onder de knie krijgen van langere afstanden (1/3 en meer). Er waren ook wel korte bij, maar die waren soms een opwarmertje voor het seizoen, of het werd een run-bike-run, of ik had een pijntje waardoor ik het lopen toch niet heel serieus hoefde te nemen, of een lolletje, het doseren gebeurde toevallig vanwege het vermijden van stayeren en/of een glad parcours (elke link is een voorbeeld).

Het tweede wat precisie in getalletjes vraagt, is een enigszins betrouwbaar lichaam, dus een niet al te grote onvoorspelbare variatie in de vorm van de dag. Dat is het tweede waar het mij al jaren aan ontbreekt: door de overgang had ik die onvoorspelbare fluctuaties de hele tijd, tot wel -10% of meer, een jaar of acht. Het heeft me jaren gekost om daarmee om te leren gaan (sleutelervaring). Daar heb ik veel van geleerd: het accepteren van de vorm van de dag, van de vormdips; het nemen zoals het komt, het dan nog steeds leuk blijven vinden en kunnen genieten, mezelf okee blijven vinden, vertrouwen te houden. Lessen met een relevantie ver buiten de triathlon. Achteraf ben ik bovendien heel blij dat ik heb doorgezet. Ik was af en toe de vertwijfeling nabij, maar ik pluk nu de vruchten van al dat toegewijde trainen. Mede daardoor ben ik nu zo goed in vorm.

Ze worden steeds zeldzamer met de menopauze achter de rug, maar in Almere had ik toch nog weer zo’n anders onverklaarbare fluctuatie, al was het geen 10 %. Ik reed toen met een vermogen en een hartslag waarbij ik normaal gesproken genoeg over zou houden om te lopen. Maar mijn benen vertelden me eigenlijk al dat ik toch te diep ging, dat ze meer pijn hadden dan normaal bij die getallen. Mijn benen vertelden me: je hebt een slechte dag.

Ondanks al die oefening ermee vond ik dat toen toch moeilijk om te accepteren. Ik wilde niet luisteren naar die benen. Wat daar een rol in speelde, is dat me inhouden op de fiets vraagt om dat wat ik het liefste doe, op te offeren voor iets ongewis in de toekomst (het lopen). Dat is denk ik voor iedereen moeilijk, en echt een kwestie van discipline, van hoofd over gevoel. Dat kan ik wel, en dat is ook precies het kunstje van triathlon natuurlijk: de spreiding over de drie disciplines. Maar op zo’n slechte dag is het een worsteling. Op een slechte dag is ook mijn discipline niet op z’n best immers.

Wat me in Leiderdorp hielp bij het doseren is dat ik toen een veel beter gevoel had over mijn benen, dus al veel tevredener was op driekwart van het fietsen. Dan is het makkelijker om het fietsen los te laten en me te gaan richten op het lopen. Bovendien had ik meer in mijn hoofd dat er ook nog een keer alleen maar fietsen gaat volgen: een tijdrit, begin oktober. Dat ik dus dan die goede fietsvorm echt helemaal onbeperkt uit mag leven. Dat hielp ook.

Dus ja, ook na elf seizoenen triathlon is het zoeken. Maar precies dat is sportkunstenaarschap! Sowieso, en zeker ook om wat ik hierboven schreef: dat dat zoeken gepaard gaat met inzichten die voor veel meer relevant zijn dan alleen voor een snelle sprinttriathlon. Daarom vind ik het ook nuttig om erover door te denken. Waarvan acte!